بررسی بیماری تخمدان پلی کیستیک در خانم های ۱۵ تا ۴۵ ساله مراجعه کننده به کلینیک فوق تخصصی غدد و کلینیک تخصصی زنان بیمارستان امام خمینی شهرستان ساری (۷۸-۷۹)

سابقه و هدف: بیماری تخمدان پلی کیستیک در واقع عدم تخمک گذاری مزمن همراه با طیف وسیعی از علل و علایم بالینی شامل افزایش انسولین خون، مقاومت به انسولین و افزایش آندروژن می باشد. خانم های مبتلا به این بیماری به غیر از عوارض شایع مانند: اختلالات قاعدگی، هیرسوتیسم و نازایی، در معرض عوارض جدّی شامل افزایش خطر سرطان آندومتر و احتمالا پستان و بیماری های قلبی- عروقی و دیابت می باشند. با در نظر گرفتن موارد فوق، خانم هایی که با عدم تخمک گذاری مراجعه می کند در اولین برخورد بر حسب شرایط سنی، وضعیت باروری و علایم بالینی بایدتحت درمان قرارگیرند. دراین مطالعه ما برآن شدیم که وضعیت دموگرافیک، بالینی، هورمونی و سونوگرافی این افراد و همچنین رابطه بین اختلالات هورمونی با وزن بدن و سطح انسولین خون را مورد بررسی قرار دهیم.مواد و روش ها: این مطالعه به روش توصیفی cross- sectional انجام شده است. در بین خانم های 15 تا 45 ساله مراجعه کننده به درمانگاه تخصصی زنان و فوق تخصص غدد، 80 بیمار مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک تحت بررسی قرار گرفتند. اطلاعات دموگرافیک از طریق تکمیل پرسشنامه ثبت و تنظیم گردید. آزمایشات هورمونی prl)، ohp-17،fbs ،insulin ،testosterone ، lh،fsh ،(gtt به روش رادیو ایمونواسی انجام شد و بیماران تحت بررسی سونوگرافی قرار گرفتند. به منظور بررسی ارتباط وزن بدن با سطح انسولین خون و هیپرآندروژنیسم بیماران به دو گروه چاق و غیرچاق bmi>30) و (bmi<30 و براساس وجود یا عدم وجود علایم هیپرآندروژنیسم فانکشنال به دو گروهfh مثبت وfh منفی تقسیم شدند. جهت بررسی آماری از آزمون های آماری mann- withny و kruskal-wallis استفاده گردید.یافته ها: شایعترین یافته های بالینی به ترتیب شامل: اختلالات قاعدگی ( 100 درصد)، سابقه فامیلی (5/62 درصد)، هیرسوتیسم (62 درصد) و چاقی (25 درصد) است. شایعترین اختلالات هورمونی به ترتیب شامل: افزایش تستوسترون (32.5 درصد)، افزایش نسبت lh/fsh>2(25 درصد)، مقاومت به انسولین (2/21 درصد)، gtt مختل (5/17 درصد) و هیپرانسولینیسم (10 درصد) است. سونوگرافی در 7/18 درصد موارد غیر طبیعی بود. در مقایسه گروه های چاق و غیرچاق gtt غیر طبیعی در 5/17 درصد موارد (50 درصد در گروه چاق)، مقاومت به انسولین در 21 درصد موارد (52 درصد موارد در گروه چاق)، و افزایش انسولین ناشتا در 10 درصد موارد (50 درصد موارد در گروه چاق) مشاهده گردید. در مقایسه بین بیماران چاق با fh مثبت و fh منفی از نظر هیپرانسولینمی و gtt غیر طبیعی اختلاف آماری معنی دار بود (p=0.033) در مقایسه بیماران چاق با fh مثبت و بیماران غیرچاق با fh مثبت نیز از نظر gtt غیر طبیعی اختلاف آماری معنی دار بود (p=0.013). استنتاج: با درنظرگرفتن آن که تشخیص بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک توسط علایم بالینی مقدور می باشد و آزمون های آزمایشگاهی به جز رد بیماری های نادر مثل هیپوتیروییدیسم و هیپرپرو لاکتینمی در تشخیص نقشی ندارند، انجام این آزمون ها باید محدود به بیماران خاص گردد. از طرفی چون عوارض ناخواسته مانند افزایش انسولین خون، مقاومت به انسولین، افزایش قند خون رابطه مستقیمی با چاقی و هیپرآندروژنیسم در این گروه از افراد دارد، باید آن دسته از این افراد که چاق بوده وعلایم هیپرآندروژنیسم دارند تحت بررسی های بیشتر قرار گرفته و اقدامات درمانی خاص صورت گیرد. انجام سونوگرافی نقشی در اثبات تشخیص ندارد و نباید به عنوان روش رایج در بررسی این بیماران مورد استفاده قرار گیرد.